Xúc tiến thương mại: “Đơn thương, độc mã”

Chia sẻ tại Tọa đàm "Tận dụng nguồn lực liên kết vùng trong xúc tiến thương mại" do Tạp chí Công Thương mới đây, bà Nguyễn Thị Thu Thủy, Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ xuất khẩu, Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) cho biết, có rất nhiều địa phương, doanh nghiệp mong muốn đi ra thế giới để khảo sát thị trường, học hỏi những mô hình hoạt động, mô hình xúc tiến thương mại. Tuy nhiên, nếu đi với quy mô từng đoàn nhỏ lẻ theo từng địa phương hay từng doanh nghiệp sẽ khiến làm phát sinh khối lượng công việc và hiệu quả kết nối không cao.

Bà Thủy cũng chỉ ra một thực tế là ở thị trường nước ngoài, lực lượng nhân sự tại các cơ quan đại diện ngoại giao, đại diện thương mại đại diện thương mại của Việt Nam rất mỏng, thường chỉ có từ 1 - 2 người tại mỗi thị trường.

"Họ phải đảm nhiệm khối lượng công việc rất lớn như nghiên cứu chính sách, cập nhật tình hình thông tin thị trường sở tại,… Hơn nữa, nếu phải hỗ trợ từng doanh nghiệp, địa phương nhỏ lẻ sang tìm hiểu thị trường sẽ phát sinh thêm khối lượng công việc rất lớn. Cùng với đó, ở góc độ nước ngoài, họ cũng không thể nhớ được hết đã tiếp xúc với những đơn vị nào của Việt Nam…", bà Thủy chia sẻ.

Quá trình thực tiễn triển khai công tác xúc tiến thương mại đã cho thấy rất rõ những hoạt động xúc tiến thương mại mang tính chất đơn thương thì không thể hiệu quả bằng những hoạt động xúc tiến thương mại có sự hợp lực và quy mô.

Từ thực tiễn đó, từ năm 2023, Bộ Công Thương đã đưa vào chương trình công tác thực hiện chuỗi hoạt động hội nghị xúc tiến thương mại mang tính chất liên kết vùng và thực hiện xuyên suốt cho cả 6 vùng kinh tế. Cho đến nay 5 hội nghị đã được triển khai, còn 1 hội nghị tới đây sẽ được tổ chức tại TP. Cần Thơ về nội dung xúc tiến thương mại và phát triển xuất nhập khẩu cho vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Đại diện Cục Xúc tiến Thương mại đánh giá, những Hội nghị này cũng là dịp để các chủ thể trong lĩnh vực xúc tiến thương mại bao gồm các cơ quan Trung ương, các cơ quan địa phương, các Hiệp hội ngành hàng, các doanh nghiệp và nhiều chủ thể khác của hệ sinh thái xúc tiến thương mại trao đổi tìm ra những giải pháp xúc tiến thương mại có tính chất gắn kết hợp lực tốt hơn giữa các đơn vị, hướng tới phục vụ cho cộng đồng doanh nghiệp tham gia vào quá trình thương mại không chỉ ở thị trường trong nước mà còn ở các thị trường nước ngoài được hiệu quả hơn.

Mặc dù việc liên kết vùng mới thực hiện được trong khu vực 6 tỉnh phía Bắc trong năm 2023 và những tháng đầu năm 2024, song hoạt động xúc tiến thương mại của Sở Công Thương tỉnh Bắc Kạn đã được thực hiện khá tốt, đặc biệt là tạo điều kiện cho các doanh nghiệp và các hợp tác xã, các chủ thể đã có sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP được tiếp xúc trực tiếp, gián tiếp thông qua kết nối của ngành Công Thương giữa các tỉnh để họ tìm hiểu và trao đổi những sản phẩm hàng hóa, qua đó họ đã có những sự kết nối với nhau trong việc tiêu thụ các mặt hàng.  Cũng nhờ các hoạt động xúc tiến thương mại nước ngoài của địa phương sản phẩm miến dong Bắc Kạn đã đạt tiêu chuẩn OCOP 5 sao cấp quốc gia và đã được xuất sang châu Âu và nhận được những đánh giá rất cao của khách hàng nước ngoài….”

Hướng tới mục tiêu bền vững..

Mặc dù có những thuận lợi về hoạt động liên kết vùng trong xúc tiến thương mại, tuy nhiên theo Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ xuất khẩu,, Cục Xúc tiến thương mại Nguyễn Thị Thu Thủy, từ thực tế hoạt động cho thấy vẫn còn khá nhiều những vấn đề bất cập.

Đó là mô hình hoạt động của các cơ quan xúc tiến thương mại trên cả nước hiện nay không có sự đồng nhất, chưa có nhiều những cơ sở hạ tầng tổ chức những hoạt động xúc tiến thương mại ở quy mô lớn; các nguồn lực xúc tiến thương mại từ Trung ương đến địa phương cũng rất thấp.

Trong khi đó, đối với các cơ quan Trung ương thì nguồn lực ngân sách cho xúc tiến thương mại cũng còn rất thấp; tính liên kết trong công tác trong hoạt động giữa các cơ quan xúc tiến thương mại trung ương và địa phương vẫn còn lỏng lẻo…

“Khi đưa các doanh nghiệp đi xúc tiến thương mại tại thị trường nước ngoài, họ đánh giá rất cao về chất lượng cũng như mẫu mã của các sản phẩm, tuy nhiên khi được hỏi đến số lượng cung ứng thì doanh nghiệp lại không thể đáp ứng được…”- bà Thủy cho hay.

Vì vậy, theo bà Thủy, cần phải có những biện pháp quyết liệt trong liên kết sản xuất và phải bảo đảm được sát những tiêu chí của các thị trường nhập khẩu, và chỉ khi liên kết sản xuất chặt chẽ thì mới có thể có được lượng hàng hóa đủ lớn để phục vụ cho những hoạt động xúc tiến thương mại có quy mô liên kết vùng và liên kết liên vùng, liên kết quốc tế.

Thông tin từ đại diện Cục Xúc tiến thương mại cho biết, thời gian tới, để hỗ trợ doanh nghiệp, ngành hàng và địa phương tăng cường liên kết chuỗi trong sản xuất và liên kết vùng trong các hoạt động xúc tiến thương mại, Cục Xúc tiến thương mại sẽ tiếp tục thực hiện rất nhiều hoạt động.

Theo đó, không chỉ tổ chức các Hội nghị về xúc tiến thương mại, phát triển xuất nhập khẩu theo quy mô của từng vùng kinh tế để tìm ra những điểm nổi cộm, cần thiết phải đi sâu hơn nữa cho các hoạt động xúc tiến thương mại, mà còn tiếp tục tìm ra những lĩnh vực cần thiết, cấp thiết cho hoạt động xúc tiến thương mại.

Cần phải có những biện pháp quyết liệt trong liên kết sản xuất và phải bảo đảm được sát những tiêu chí của các thị trường nhập khẩu, và chỉ khi liên kết sản xuất chặt chẽ thì mới có thể có được lượng hàng hóa đủ lớn để phục vụ cho những hoạt động xúc tiến thương mại có quy mô liên kết vùng và liên kết liên vùng, liên kết quốc tế...

Thời gian tới Bộ Công Thương sẽ thử nhiệm mô hình hỗ trợ xúc tiến thương mại mang tính chất liên vùng mới. Theo đó, Bộ Công Thương đã xây dựng kế hoạch gom các địa phương cùng doanh nghiệp tham gia đoàn đi xúc tiến thương mại đông hơn, quy mô hơn và chuyên nghiệp hơn, mang được nhiều sản phẩm giá trị hơn đến với thị trường nước ngoài.

“Đây là một trong những hoạt động trọng tâm trong hỗ trợ xúc tiến thương mại liên kết vùng mà Bộ Công Thương sẽ thực hiện trong năm 2025 và mong rằng hoạt động này sẽ nhận được sự chung tay, hợp lực của các địa phương, doanh nghiệp để chúng ta bước ra thế giới với quy mô, vị thế ngày càng mạnh mẽ, vững vàng hơn", bà Thủy kỳ vọng.